ilsis dışı ne demek?

İlsis dışı, bir hukuk terimi olarak, bir ülkenin yargı yetkisinin dışında gerçekleşen olayları veya durumları ifade eder. Bu terim, özellikle uluslararası hukuk, ceza hukuku ve özel hukuk alanlarında önem taşır. İlsis dışı bir eylem, genellikle o ülkenin yasalarıyla doğrudan yargılanamaz veya cezalandırılamaz, ancak bazı durumlarda uluslararası anlaşmalar, suçluların iadesi veya evrensel yargı yetkisi gibi mekanizmalar devreye girebilir.

İlsis dışı kavramı, özellikle aşağıdaki durumlarda gündeme gelir:

• Yabancı Ülkelerde İşlenen Suçlar: Bir ülke vatandaşı tarafından başka bir ülkede işlenen suçlar, genellikle işlendiği ülkenin yasalarına tabidir. Ancak, bazı durumlarda failin vatandaşı olduğu ülke de kendi yasalarına göre yargılama yapabilir veya suçluyu iade talebinde bulunabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/suçluların%20iadesi)

• Uluslararası Sular veya Hava Sahası: Bir ülkenin kara suları dışında, uluslararası sularda veya hava sahasında gerçekleşen olaylar, geminin veya uçağın bayrağını taşıdığı ülkenin yargı yetkisine tabidir. Ancak, bazı durumlarda uluslararası hukuk kuralları veya anlaşmalar çerçevesinde başka ülkelerin de yargı yetkisi doğabilir.

• Diplomatik Dokunulmazlık: Diplomatlar, görev yaptıkları ülkelerde belirli bir dokunulmazlığa sahiptirler. Bu dokunulmazlık, diplomatların görevlerini serbestçe yerine getirmelerini sağlamayı amaçlar. Ancak, diplomatik dokunulmazlık mutlak değildir ve bazı durumlarda kaldırılabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/diplomatik%20dokunulmazlık)

• Evrensel Yargı Yetkisi: Bazı suçlar, insanlığa karşı işlenmiş suçlar gibi, evrensel yargı yetkisi kapsamına girer. Bu durumda, herhangi bir ülke, bu suçları işleyen kişileri, suçun işlendiği yer veya failin uyruğu ne olursa olsun yargılayabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/evrensel%20yargı%20yetkisi)